Besten Dank, Kolleeg Thiele, för de Inföhren van de Groot Anfraag. Ik will maal seggen: Neddersassen ohn Plattdüütsch, dat weer so, as wenn man Sopp ohn Solt hett. Dat höört dorto.
d‘ Landesregeren mutt nu antwoorden. Nu kiek ik maal, well dor komen deit un well dat nu maken deit. - Ik erdeel Minister Busemann dat Woord.
Mien Heer Präsident! Leve Kollegen! Leve Lüü! Ik mott seggen: Vör de Justiz möög i vandage kien Schreck hebben.
Dat was ja so: Dat was den 2. Februar, da habt düsse beiden Fraktionen, de Swatten un de Gelen, ne dicke Anfrage mookt. Man staunt ja nich slecht: 140 Fragen habbt se binanner kregen. Da kann man seggen: Dat bünd fleißige Lüü! Alls, wat recht is!
Aber dat is ok angemessen. Denn Plattdüütsch is wichtig för us. Nedderdüütsch is wichtig för ’t ganze Land. Et is vernünftig, dat wi us vandage hier mol unnerhollt, wu man dat Ganze seihn mott.
I market an miene Sproke: Dat is en bittken anners, Johanne, as mientwegen al in Uplengen, un diene Sproke is ok en bittken anners as in de Noberskupp. De een, de snackt Platt. De annern, de küürt Platt. Ik proot jetzt de nächste Minuten Platt mit jo. Et giff ok wecke, de söört Platt. Aber dat is mehr, up Düütsch geseggt, faseln.
Nun gifft et ja slaue Lüü an de Universitäten, in de Wetenschapp oder wat ok immer, de maakt sük Gedanken: Wat is denn nu Plattdüütsch? Wat maakt denn nu de ganze Sprake ut? - Dann kommt wecke - habb ik mol höört -, de seggt: Jo, dat is ne Sprake mit runde Ecken. - Man markt dat mitunner: De Sprake heff ne gewisse Warmte, de is mitunner ok en bittken achtersinnig, de is mitunner ok en bittken groff, mitunner ok en bittken lustig. Un well dat so ’n bittken kennt, de markt, ok in so ’n Parla
Ik habb mi mol so ’n Beispiel söcht. Ji kennt jo alle in de Literatur ut. Jeder weet vun Goethe dat sogenannte Götz-Zitat. Wenn ik dat nun to Ende see, kreeg ik dor wahrscheinlich en Ordnungsruf.
Aber wenn twee Buren up ’t Land bünd un sük um en Sloot kloppt, wor de nu torechte löpp oder ok nich, un wenn dann een an Ende segg: „Klei mi an d‘ Mors!“, dann is ’t good.
Wor kummt dat ganze Platt, den Utdruck denn her? - Man mott weten, dat kummt so ’n bittken - miene Heimat: Emsland – van ’t Hollandske röver. De heet dann so völl: Dat is ziemlich klaar. Dat heet: Dat kann jedermann verstahn. Dat heet: Dat is nich drümto proten! Liek ut weg! Dat is, glööv ik, in Ordnung.
Wi mööt ok nich den Fehler maken, dat wi denkt: Platt, dat is plattet Land, dor bünd de Lüü en bittken torügge, en bittken doof. - Mitnichten! Dat bünd kiene Lüü, de kien Durchblick hebbt. Dor mööt wi us vör wohren, dat man dat in de Ecke schuff. Dat gaff mol so ne Tied, wor man seggde: De Platt proot, de hebbt den Anschluss verpasst. Mitnichten! Ik seh dat ganz anners.
Ik segg dat noch mol: Dat is ne wunnerbare Anfrage. De heff dann ok ne ausführliche Beantwortung kregen. Un an de Antwoord könen i marken, dat de Lannesregierung dat an ’t Harte liggt. Dat is nich bloß so dorher. Dor heff man sük richtig Arbeid maakt. Johanna Wanka, wi mööt alle seggen: Du
un diene Lüü, i habbt richtig ne Fleißarbeid maakt. Man markt, dat i dorachter staht, dat i dor Ahnung van hebbt. Herzlichen Glückwunsch!
Dat is ja hooginteressant, wat dor alle so insteiht. Dor kannst du ne ganze Nacht dörlesen, so wunnerbor is dat. Wat dor över de Scholen un de Hoogscholen insteiht! Wat dor över de Wirtschaft, de Betriebe un sogor över de Justiz insteiht!
Ik segg ok: En poor van use Mitbörgers - so fiev -, sessdusend över ’t Johr - bünd ja bi mi in ’t Back. Ok de interesseert sük för ’t Plattdüütsche, wu dat so löppt, of se sük nich af un to mol unnerhollen un ehre Sorgen loswerden köönt.
Wenn du in Ostfreesland bi ’t Amtsgericht landest - as Advokaat, as Richter oder as Partei -, dann büst du beter dran, wenn du Platt kannst. Sonst verstaht de di gor nich. Dat is ok ne wunnerbore Soke. Dat mott man bloß weten.
Oder för de Kultur oder wenn wi us mit de Medien unnerhollt oder wenn wi mit de Karke to doon habt, wenn ’t um Glöben geiht: All de Geschichten, all dat geiht in Neddersassen nich so ganz richtig rund, wenn man den Alltagsgebrauch mit de Lüü nich bedenkt un dat de up Plattdüütsch versorgt werden willt.
De Grote Anfrage was en Barg Arbeid; dat habb ik al seggt. Ik will mi glieks ok en bittken dormit utnannersetten. Aber wichtig is för de, de dat nu nich köönt, dat dat in Hoogdüütsch un in Plattdüütsch is. Dat verdankt wi dat Institut för Nedderdüütsche Sprake mit Sitz in Bremen, wor wi mittlerweile ok dat Seggen hebbt. De hebbt dor en Masse Arbeid. Dat word ok van alle noorddüütsche Länder mitfinanzeert. Aber dor düür wi us ok bedanken, dat se sük so gewaltig inbrocht hebbt.
Leve Lüü, ik will dree Punkte mol so ’n bittken rutgriepen. Ik kann dat ja nich alles vörlesen; dat duurt ok to lange. Aber et was ja ok de letzten Johren immer so dat Anliggen: Man mott dat Plattdüütsche transporteren, över de Scholen, de Hoogscholen, im Grunde genommen över use Kinner, över usen Nachwuchs. So gesehen haff man ok all de letzten Jahren wat daan. Dat is alls in Ordnung. Aber siet 1. August van dütt Johr hebbt wi nu den Erlass - de heff nu en hoogdüütschen Naam; ik kann ’t nich ännern - „Die Region
Ik denke ok, dat et richtig is, dat wi nu z. B. en Studienseminar in Cuxhaven hebbt, dor köönt de Lehrers för Grundscholen, för Hauptscholen un för Realscholen sük entsprechend up Plattdüütsch wiederbilden. Dat Interessante is: Dat word good annohmen. Dat is dat Wichtigste: Dat wi Lehrers gewinnt, de halbwegs goden Willens bünd, dat de ok mol segget: Ik maak dat; ik maak ne Arbeitsgemeinschaft, ik geev dat de Kinner wieder un wies de, wu spannend dat wesen kann, sük mol up Plattdüütsch to unnerhollen. Dat is sicherlich ne gode Maßnahme. De Europäische Sprachencharta hen oder her, jedenfalls is dat vernünftig.
Dann will ik noch en tweeden Punkt hier nömen: Wi hebbt Glück hatt. Man harr de letzten Johren Sorgen, dat man gor kien Professor, kien Lehrstohl für Plattdüütsch mehr kriggt in Neddersassen. Dor was anner Johren een in Göttingen in Pension gahn. Nu göng et drüm: Krieg wi dor noch een weer?
Wi hebbt Glück hatt de letzten Johren. In Oldenburg hebbt wi Professor Peters. De gode Mann sitt dor nu al veer Johr. Ik habb den Indruck, de heff dat richtig good weer angange schoben. Dat löppt wunnerbor. He heff dat ok good organiseert. He hollt mit de Verbände goden Kontakt. He kann sogaar de Studenten gewinnen, dat se weer Plattdüütsch lehrt. Vör dree Johr weren dat slappe 33 Studenten, de noch Plattdüütsch lehren wullen. Letztet Jahr bünd et al weer 216 ween, un düt Johr bünd et villicht al 300. Dat löppt also in de richtige Richtung, kann ik bloß seggen.
- Dor köönt Ji mol kloppen. - De hebbt al weer en poor Doktoranden. De hebbt Kontakt mit de Verbände un wat nich all. Da mott ik seggen, dat is richtig in Ordnung. He is ok Chef van dat INS worden. Wenn dat ene van Neddersassen maakt, dann is dat sowieso in Ordnung. Ik glöve, dat geiht insofern in de richtige Richtung.
De in d’ Ausschuss - gerade nenn ik de Sozialdemokraten - mit de Sake sük befasst hebbt - letzte Weke is dat, glööv ik, noch de Fall ween -, de hebbt düssen Professor Peters dor kennenlehrt. Dor heff he dann ok einiges segg to de Andräge van de SPD, „14 Antworten statt 140 Fragen“. He heff jedenfalls einiges seggt, wat man för de plattdüütsche Sprake doon kann un wat man för den Lehrstohl an de Universität Oldenburg doon kann.
Ji köönt Jo dorup verlaten: Dat, wat den slauen Professor seggt hett, dat word hier ok ümsett in ’t Land Neddersassen. Dor mööt Ji gor kiene Sorgen haben. Dat is alles in Ordnung.
Dat Darde, wat ik villicht noch seggen wull: Dor is man begeistert. Dor steiht ne Masse in. Dor steiht sogaar in, wor man Geld dorför kriegen kann. Dat interesseert ok sonst immer an meesten. Dat is ne feine Sake: Kulturförderung up Plattdüütsch. Dor bünd mittlerweile 350 000 Euro in d‘ Etat, un well ne Idee heff rund um de Kultur - nich bloß in de Landschaften, aber ok in annere Dele van Neddersassen -, un dor wat maket mit Plattdüütsch, de kann dann ok mehr oder weniger Geld kriegen. Dat is ne schöne Geschichte. Dor passeert immer mehr. Ik hebb mi mol en poor Saken rutsöcht.